... στο Δίπυλο και τον Κεραμεικό

 Επιμέλεια: Μπενάρδου Ε. & Γελαδάρη Μ.

Το πρωί της 23ης Οκτωβρίου του 2024, η Β' τάξη του 3ου ΓΕΛ Αγίων Αναργύρων (86 μαθητές/τριες), στο πλαίσιο του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών, πραγματοποίησε μία ενδιαφέρουσα επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Δίπυλου και του Κεραμεικού. Αφού συγκεντρωθήκαμε στον προαύλιο χώρου του σχολείου μας, με τους συνοδούς καθηγητές κ. Παριώτη,  την κ. Σουλή, τον κ. Ντουσάκη, κ. Παρασκευά, και την κ. Παπαμιχαήλ, "βάλαμε μπρος", με προορισμό το κέντρο της Αθήνας.

Εμείς, οι μαθητές και οι μαθήτριες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και έπειτα, περιηγηθήκαμε στον αρχαιολογικό χώρο, απολαμβάνοντας την λεπτομερή ξενάγηση από τις καθηγήτριές μας, κα Παρασκευά και κα Παπαμιχαήλ. Ο Κεραμεικός αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης, καθώς και έναν από τους μεγαλύτερα νεκροταφεία της αρχαίας Αθήνας. Το όνομά του προέρχεται από τον δήμο των Κεραμέων, μια συνοικία αφιερωμένη στους κεραμοποιούς και αγγειοπλάστες της πόλης, λόγω της πλούσιας σε πηλό γης της περιοχής. Εκείνη την στιγμή στεκόμασταν σε ένα από τα πιο ιστορικά και φορτισμένα συναισθηματικά σημεία της αρχαίας μας πόλης. Παρατηρώντας προσεκτικά το κάθε σημείο του χώρου μπορέσαμε να μεταφερθούμε στην εποχή του Περικλή, και στην εποχή που η Αθήνα γνώρισε ακμή και μαχόταν για το πολίτευμά της.

Αρχίσαμε την περιήγησή μας, αναφέροντας πως η περιοχή αυτή χωριζόταν σε δύο μέρη, τον Ενδοκεραμεικό αι τον Εξωκεραμεικό. Ο Ενδοκεραμεικός ήταν το τμήμα της περιοχής που βρισκόταν εντός των τειχών της αρχαίας Αθήνας. Ο Εξωκεραμεικός, από την άλλη, ήταν η περιοχή που βρισκόταν εκτός των τειχών της πόλης, στον εξωτερικό χώρο, και αποτελούσε κυρίως τον νεκροταφειακό χώρο. Τα Θεμιστόκλεια Τείχη ήταν εκείνα που χώριζαν τον Ενδοκεραμεικό από τον Εξωκεραμεικό, τα οποία και χτίστηκαν στον 5ο αιώνα π.Χ. Ο Ενδοκεραμεικός, δηλαδή, αντιπροσώπευε την ενεργή κοινωνία της αρχαίας Αθήνας, ενώ ο Εξωκεραμεικός ήταν ο τόπος που θύμιζε στους Αθηναίους τη σημασία της μνήμης, της συνέχειας και του δέους. Είδαμε πάμπολλους τάφους ηρώων του Πελοποννησιακού Πολέμου, αλλά και οικογενειακά ταφικά μνημεία, κάθε ένα από τα οποία φέρει μοναδική καλλιτεχνική διακόσμηση και απεικόνιζε με περίτεχνα ανάγλυφα στιγμές από την ζωή του πολίτη αυτού ή τον αποχαιρετισμό με τον "Άνω Κόσμο" πριν από τον θάνατο.

 Έπειτα, προχωρήσαμε μέχρι το Δίπυλον, την μεγαλύτερη και σημαντικότερη πύλη των αρχαίων Αθηνών. Το όνομά της σημαίνει διπλή πύλη· αποτελούσε κύριο σημείο εισόδου και εξόδου και είχε κομβικό ρόλο στην καθημερινότητα και στις αρχαίες αθηναϊκές τελετές, πράγμα που την καθιστούσε εξαιρετικά εντυπωσιακή και ιδιαιτέρως ασφαλή. Η Ιερά Οδός, που οδηγούσε από την Αθήνα στην Ελευσίνα, ξεκινούσε από το Δίπυλο και εκτεινόταν με κατεύθυνση προς τα δυτικά. Κάθε χρόνο η πομπή για τα Ελευσίνια Μυστήρια, τον μεγάλο θρησκευτικό εορτασμό που ήταν αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα και τη θεά Περσεφόνη, ξεκινούσε από εδώ. Επίσης, το Δίπυλον ήταν το σημείο εκκίνησης των Παναθήναιων, που γίνονταν προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Στο τέλος της ξενάγησης, μας δόθηκε η ευκαιρία να ξεχυθούμε στα μικρά στενά και να εξερευνήσουμε τα σοκάκια του Θησείου, ανακαλύπτοντας κάθε γωνιά της σύγχρονης Αθήνας.

 Εν ολίγοις, σήμερα, ο Κεραμεικός αποτελεί πόλο έλξης για επισκέπτες, όπως εμείς  που επιθυμούν να εξερευνήσουν την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της Αθήνας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στην πραγματικότητα, είναι ένας τόπος όπου η ζωή συναντούσε τον θάνατο με έναν τρόπο που συνδύαζε τον σεβασμό, την τέχνη και την πνευματικότητα.