Φωταέριο στην πρωτεύουσα....

 από την Αποστόλου Σ. & το Γαλάνη Δ. 

Την Τετάρτη 23 Οκτώβριου του 2024 81 μαθητές/τριες της Γ΄ Τάξης του 3^ου Λυκείου Αγίων Αναργύρων επισκέφθηκαν το «Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου» στο Γκάζι. Οι καθηγητές που συνόδευσαν τους μαθητές/τριες του σχολείου ήταν οι κ. Μούσιου , η κ.Κουρτογιάννη, ο κ. Χρονάκης, , ο κ. Τάτσιος , και ο κ. Αναγνώστου.

Οι μαθητές/τριες αλλά και οι εκπαιδευτικοί περιηγήθηκαν στον χώρο του πρώην εργοστασίου από έμπειρα στελέχη του Μουσείου. Στην αρχή, οι ομάδες μαθητών συγκεντρώθηκαν στον εξωτερικό χώρο με έναν από τους ξεναγούς και ενημερώθηκαν για την ιστορία του πρώην εργοστασίου πριν περάσουν στους καλοδιατηρημένους εκθεσιακούς χώρους.

Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου είναι το καλύτερα σωζόμενο εργοστάσιο φωταερίου στην Ευρώπη και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 19^ου αι.  και του 20^ου αιώνα.

Αξίζει να αναφερθεί η ιστορική πορεία που ακολούθησε το  εργοστάσιο φωταερίου. Παρουσιάστηκε στην Αθήνα του 1857 ως μια τεχνολογική καινοτομία – και όντως ήταν ένα επίτευγμα της εποχής του, αφού για πρώτη φορά τα φανάρια λαδιού στους δρόμους θα αντικαθιστούσε ένα υπόγειο σύστημα αγωγών για να μεταφέρεται το φωταέριο.

Το Εργοστάσιο Φωταερίου ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1862, απασχολώντας εκατοντάδες εργάτες. Ωστόσο, η κακοδιαχείριση έφερε διάφορα προβλήματα στην επιφάνεια και ο ιδιοκτήτης και κεφαλαιούχος Φεράλδης αποχώρησε το 1873 και λίγο αργότερα τη διοίκηση ανέλαβε μια σύμπραξη του γνωστού της εποχής επιχειρηματία Giovanni Battista Serpieri με τη γαλλική εταιρεία ύδρευσης.

Μόλις, οι ξεναγούμενες ομάδες μαθητών/τριών πέρασαν στον πρώτο εκθεσιακό χώρο του πρώην εργοστασίου, παρατήρησαν πως η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική. Με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες οσμές να τους φέρουν σε μια πιο κοντινή επαφή με την ιστορία του χώρου και έτσι μπόρεσαν να μπουν στην θέση των ανθρώπων που εργάζονταν κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Είναι γεγονός πως πολύ εργάτες προτιμούσαν τον χώρο του εργοστασίου καθώς οι χρηματικές απολαβές υπήρξαν κάτι παραπάνω από ικανοποιητικές για την τότε εποχή.

Η διαδικασία παραγωγής του φωταερίου ήταν πολύ ρυπογόνος για την περιοχή του Γκαζιού. Εκεί γινόταν η μετατροπή του λιθάνθρακα σε αέριο όπου απαιτούσε πολύωρη επεξεργασία και καύση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (800-1000 βαθμοί κελσίου). Επιπλέον, το 75% της πρώτης ύλης (το λεγόμενο κωκ) παρέμενε ατόφιο .Οι εργάτες το μετέφεραν στην αυλή του εργοστασίου και το έσβηναν με νερό, κάνοντας τις οσμές από τους καπνούς πολύ πιο αισθητές στην περιοχή.

Σταδιακά το φωταέριο αντικαταστάθηκε από άλλες μορφές ενέργειας όπως το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο. Ακόμα στο κλείσιμο του εργοστασίου συνέβαλαν οι διαμαρτυρίες και τα παράπονα των κατοίκων του Γκαζιού για την αποπνικτική ατμόσφαιρα. Οι τίτλοι τέλους για το εργοστάσιο πέφτουν την χρονιά του 1983.

Έπειτα, η διαδρομή του ακινήτου είναι γνωστή, με σημείο αναφοράς την απόφαση της δεκαετίας του ’90 να μετατραπεί η έκταση σε πολιτιστικό πολυχώρο.

Η συγκεκριμένη εκπαιδευτική εκδρομή, ευαισθητοποίησε τους μαθητές/τριες σχετικά με την ιστορία της Αθήνας του 19^ου – 20^ου αιώνα, τις προόδους της ελληνικής οικονομίας ,τις συνθήκες εργασίας των εργατών, και την εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα της βιομηχανίας και της ενέργειας.