ΚΟΡΑΗ 4, ΧΩΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ 1941-1944...

 Περγαντά Κατερίνα

Στις 20 Φεβρουαρίου το σχολείο μας και συγκεκριμένα η Γ’  Λυκείου με 75 μαθητές/τριες και συνοδεία τους εκπαιδευτικούς: κ. Παριώτη Δ., κ. Καραμάνη Ε., κ. Μούσιου Ε. και  κ. Σουλή Σ.    πραγματοποίησε μια εκπαιδευτική επίσκεψη   στο Χώρο Ιστορικής Μνήμης 1941-1944. Ο χώρος είναι αφιερωμένος στους Έλληνες φυλακισθέντες, βασανισθέντες και εκτελεσθέντες  από τους   Γερμανούς κατακτητές στην Αθήνα  κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Τα πρώην κρατητήρια βρίσκονται  στην οδό Κοραή στο Πανεπιστήμιο και αποτελούν το υπόγειο τμήμα μιας πολυκατοικίας. Το υπόγειο αυτό καθώς και ένα ημιυπόγειο δημιουργήθηκαν αρχικά ως καταφύγιο σε περιπτώσεις πολέμου. Με την κατάκτηση της Αθήνας  τον Απρίλιο 1941 καταλήφθηκε και ολόκληρη η πολυκατοικία. Τα υπόγεια πλέον αποτέλεσαν τον χώρο κράτησης και βασανιστηρίων των συλληφθέντων κατά την περίοδο 1941-44. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν ξένοι και Έλληνες όχι μόνο αντιστασιακοί αλλά και άσχετοι πολίτες που βρέθηκαν στο λάθος σημείο την λάθος στιγμή. Στην υπόλοιπη πολυκατοικία λειτουργούσαν τα γραφεία της Kommandatur (Φρουραρχείο Αθηνών) των Γερμανών. Έτσι οποιονδήποτε συνελάμβαναν οι Γερμανοί τον ανέκριναν πρώτα και ύστερα με την βία τον φυλάκιζαν στους υπογείους χώρους, για να μεταφερθούν αργότερα στα στρατοδικεία, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στα καταναγκαστικά έργα.

 Οι κρατούμενοι αυτοί άνθρωποι υπέστησαν εξοντωτικά βασανιστήρια με αποτέλεσμα ένα μεγάλο πλήθος αυτών να ξεψυχήσει, ενώ άλλοι εκτελέστηκαν τις επόμενες ημέρες. Όσοι από αυτούς επέζησαν στοιβάζονταν όλοι μαζί σε κελιά χωρίς φως και νερό για μέρες. Παρ’ όλα αυτά οι φυλακισθέντες δεν έχασαν ποτέ την ελπίδα τους, ούτε την πίστη τους για ελευθερία και διάθεση για ζωή. Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται ξεκάθαρα και στις ζωγραφιές που χάραζαν στους τοίχους του κολαστηρίου τους.

  Οι τοιχογραφίες αυτές αποτελούν σήμερα το μοναδικό στοιχείο που προδίδει πως στον χώρο αυτόν μαρτύρησαν εκατοντάδες άνθρωποι και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που κρατούμενοι χάραζαν τα ονόματα τους και τα ονόματα των προδοτών τους.

 Με την υποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα  φρόντισαν να καταστρέψουν όλα τα στοιχεία που προέδιδαν την παραμονή τους στον χώρο αυτό και τα κελιά των βασανιστηρίων. Έμειναν  όμως πίσω τους η ναζιστική σημαία και φυσικά κάποιες από την προσωπικές σκέψεις και ζωγραφιές των κρατουμένων.

 Σήμερα το μέρος αυτό αποτελεί ένας χώρος ιστορικής μνήμης και τιμής αυτών που χάθηκαν και βασανίστηκαν εκεί. Ενώ παράλληλα είναι ένα μνημείο που υπενθυμίζει σε όλους εμάς σήμερα να διατηρούμε την δημοκρατία και να απομακρύνουμε για πάντα τον φασισμό!          

 

1922 Ανακαλύπτοντας την ιστορία των προσφύγων …

Περγαντά Κ. & Μάλλη Π.

 Την Πέμπτη 13 Φεβρουάριου, η ομάδα των Ανθρωπιστικών σπουδών της Γ’ τάξης (23 μαθητές/τριες) του σχολείου μας πραγματοποίησε επίσκεψη στο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, ένα καινούργιο Μουσείο μόλις λίγα λεπτά από τη γειτονιά μας. Μάλιστα, το μουσείο είναι ενσωματωμένο στον ίδιο χώρο όπου στεγάζεται το γήπεδο της ΑΕΚ.  Συνοδοί μας ήταν η κ. Σουλή και ο κ. Αναγνώστου.

 Έχοντας φτάσει λίγη ώρα πριν το ραντεβού μας, μετά από περπάτημα 30 λεπτών, είχαμε την ευκαιρία να φωτογραφίσουμε τον δικέφαλο αετό που κοσμεί την είσοδο του γηπέδου. Περιδιαβαίνοντας το γήπεδο, αυτό που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι πως κάθε μια θύρα του γηπέδου είχε ονομαστεί σύμφωνα με μια πόλη που χάθηκε κατά τη μικρασιατική καταστροφή.

Στο μουσείο εξερευνήσαμε τη διαχρονική περιουσία του Ελληνισμού από τη Μικρά Ασία έως την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Στην αρχή της ξενάγησης ενημερωθήκαμε για την χριστιανική πίστη των προσφύγων που κατέφυγαν στην Ελλάδα από την οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία συνέβαλε στη διατήρηση της εθνικής τους συνείδησης και αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής τους ταυτότητας. Στο μουσείο υπάρχει και η δωρεά της αρχιερατικής στολής του Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Στη συνέχεια είδαμε μουσικά όργανα της εποχής (μπουζούκι, σαντούρι) τα οποία οι πρόσφυγες έφεραν στον ελλαδικό χώρο και έτσι διαμορφώθηκε η λαϊκή μουσική ή αλλιώς τα ρεμπέτικα. Ενημερωθήκαμε επίσης για την αξία της παιδείας για τους Μικρασιάτες και τους Πόντιους  που τους επέτρεψε να διαπρέψουν στον τομέα των επιστημών και να καλύψουν την διοικητικές ανάγκες της επαναστατημένης Ελλάδας.

Στο χώρο ήταν συγκεντρωμένα   αντικείμενα ιστορικής αξίας που μέχρι σήμερα είχαν στην κατοχή τους οι οικογένειες των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, το Αϊβαλί, την  Τραπεζούντα και την Κωνσταντινούπολη, όπως για παράδειγμα τάπητες, τραπεζαρίες και είδη σερβιρίσματος. Θαυμάσαμε επίσης παραδοσιακές ενδυμασίες από την Ανατολική Ρωμυλία, την Καππαδοκία και τις Κυδωνιές καθώς και μια αντάρτικη στολή ενός στρατιώτη από τον Πόντο.

Παράλληλα με την παράδοση  το μουσείο συνδύαζε αρμονικά και πληροφορίες από τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία, ώστε να καταλάβουμε καλυτέρα την ζωή των προσφύγων τόσο στην πατρίδα τους όσο και στα μέρη που είχαν καταφύγει μετά την μικρασιατική καταστροφή. Επιπλέον, παρακολουθήσαμε ένα σύντομο βίντεο σε μια διαδραστική οθόνη που παρουσίαζε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των νεοφερμένων στην Ελλάδα έπειτα από την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάνης.

 Στον τελευταίο χώρο του μουσεία υπήρχαν κέρινα ομοιώματα ορισμένων προσφύγων που εξελίχθηκαν σε σπουδαίες προσωπικότητες με καταγωγή από την Μικρά Ασία, του Στέλιου Καζαντζίδη που συνέθεσε τον ύμνο της ΑΕΚ και του Αριστοτέλη Ωνάση. Δωρεές έχουν επίσης προσφέρει η Χάρις Αλέξιου, ο Δημήτρης Ψάθας και ο Γιώργος Νταλάρας.

Αυτή η εκδρομή ήταν πολύ σημαντική  ώστε να κατανοήσουμε ευρύτερα το μικρασιατικό στοιχείο που επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη του Ελληνισμού. Υστέρα από τη περιήγηση μας στο μουσείο είχαμε χρόνο να απολαύσουμε τον καφέ μας στην Νέα Φιλαδέλφεια, η οποία πήρε το τοπωνύμιο από τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν εκεί.

Οι Θησαυροί του Νεότερου Πολιτισμού…

 Επιμέλεια: Μάλλη Π. & Λάμπρος Α.

Την Τετάρτη 29 Ιανουάριου το τμήμα των Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ τάξης του σχολείου μας (20 μαθητές/τριες) είχε την ευκαιρία να συμμετάσχει σε μια εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού στο Μοναστηράκι με τη συνοδεία της κ. Σουλή και του κ. Αναγνώστου.

 Πρόκειται για έναν πρόσφατα κατασκευασμένο χώρο στο κέντρο της Αθήνας που φιλοξενεί διάφορα εκθέματα καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα του νεότερου ελληνικού πολιτισμού από την εποχή της τουρκοκρατίας έως και τη δεκαετία του 1970,  με έμφαση στο προσφυγικό στοιχείο που συνέρρευσε στην απελευθερωμένη Ελλάδα από τις τότε τουρκοκρατούμενες περιοχές.

Με την άφιξη μας σε ένα από τα ωραιότερα αθηναϊκά μουσεία, παρατηρήσαμε πως ο χώρος απαρτιζόταν από 10 κτίρια του 19^ου και του 20^ου αιώνα όπου διαφυλάσσονται τα εκθέματα συμπεριλαμβανομένης μάλιστα και της οικίας του Νικολάου Δραγούμη. Τα κτίρια ένωνε μια γραφική αυλή, ιδανική για επισκέπτες που επιθυμούσαν να απολαύσουν το πρωινό τους καφέ. Επίσης στο χώρο του Μουσείου ήταν και η εκκλησία του Άγιου Ελισσαίου στην οποία έψελνε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.

 Η περιήγηση στον χώρο ξεκίνησε από μια διαδραστική οθόνη η οποία μας ταξίδευε σε διαφορές εποχές του παρελθόντος ώστε να κατανοήσουμε τις πολιτικές συνθήκες σε κάθε περίπτωση. Στη συνέχεια αντικρίσαμε ενδυμασίες και εκκλησιαστικά αντικείμενα με τα οποία πραγματοποιούσαν τελετές οι Μουσουλμάνοι αλλά και οι Εβραίοι. Σειρά είχαν οι παραδοσιακές στολές απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας (Ήπειρος, Σποράδες, Κυκλάδες, Μακεδονία) οι οποίες συγκίνησαν αρκετούς από εμάς λόγω της καταγωγής μας. Παρατηρήσαμε ότι υπήρχε μεγάλη διαφορά όσον αφορά την ένδυση στην ύπαιθρο και στις πόλεις, που επιβεβαιώνει την ύπαρξη ανώτερων και κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων εκείνη την εποχή. Στο μουσείο εκτίθενται αστικά αλλά και παραδοσιακά νυφικά, ρούχα βάπτισης και φορέματα από τη δεκαετία του 1870 μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιό Πόλεμο. Το κοινωνικό κύρος των αστών και η μεγάλη περιουσία τους γίνονταν αντιληπτά και από τις οικείες τους σε σύγκριση με τις νησιώτικες κατοικίες. Αυτό που διέγειρε την προσοχή μας ήταν η αναπαράσταση του εσωτερικού χώρου των κατοικιών από διάφορα μέρη της Ελλάδας σε μικρότερες διαστάσεις.

Εξερευνώντας τα πολύχρωμα κτίρια ανακαλύψαμε τα κοσμήματα που επέλεγαν οι γυναίκες της εποχής. Φαίνεται να επέλεγαν χρωματιστά και σύνθετα κοσμήματα από ιδιαίτερους λίθους, χάντρες και μαργαριτάρια τα οποία είναι αξιοθαύμαστα καθώς περιέχουν εξαιρετικές λεπτομέρειες. Στον ίδιο χώρο βρίσκονταν οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί κατά τον 19^ο-20^ο αιώνα.

Συνεχίζοντας την ξενάγηση μας συναντήσαμε έναν αργαλειό με τον οποίο υφαίναν οι γυναίκες. Προκειμένου να κατανοήσουμε τη διαδικασία, υπήρχε μια μορφή αναπαράστασης του αργαλειού στην οποία είχαμε πρόσβαση. Ενημερωθήκαμε επίσης για τα αντικείμενα που περιλάμβανε η προίκα μιας γυναίκας και είδαμε ένα προικοσύμφωνο της εποχής. Ακόμα, παρατηρήσαμε την εξέλιξη των γεωργικών εργαλείων και των εργαλείων παραγωγής έως και την στιγμή της βιομηχανικής επανάστασης.

Σε άλλο χώρο του Μουσείου θαυμάσαμε σερβίτσια και μαγειρικά σκεύη που χρονολογούνται από την ελληνική επανάσταση μέχρι και δεκαετίες υστέρα από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον μας είναι ο συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο οι αστοί τοποθετούσαν το σερβίτσιο στο τραπέζι πάνω από τα χαρακτηριστικά «σεμεδάκια» που διαθέτουμε στα σπίτια μας ακόμα και σήμερα.

 Το τελευταίο στάδιο της ξενάγησης μας αφορούσε την ψυχαγωγία των ανθρώπων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο με επιρροές από τη Μικρά Ασία μέχρι και την Κίνα. Στο εσωτερικού του κτηρίου βρίσκονταν διαδραστικά παιχνίδια, ώστε να κρατήσουν απασχολημένους μικρούς και μεγάλους. Ο χώρος αυτός αφιερώνεται στο θέατρο σκιών ως κυριά μορφή ψυχαγωγίας στη νεότερη Ελλάδα. Σε όλες τις βιτρίνες υπήρχαν φιγούρες του Καραγκιόζη καθιστώντας τον χώρο έναν μικρό παράδεισο για τους λάτρεις του θέατρου σκιών.

 Ολοκληρώνοντας την επίσκεψη μας είχαμε χρόνο να απολαύσουμε την ηλιόλουστη ημέρα στα γραφικά στενά της Αθήνας. Με μια επίσκεψη στο Μουσείο Νεοελληνικού Πολιτισμού ο καθένας μπορεί να θαυμάσει την νεότερη πολιτιστική μας κληρονομιά ακόμα και εάν τα μουσεία δεν του κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Ο συγκεκριμένος χώρος διαφέρει καθώς συνδυάζει την παράδοση με τις σύγχρονες τεχνολογίες. 

Εκπαιδευτική επίσκεψη στην BLENDER GALLERY …

 Επιμέλεια:  Κυρίτση Α. & Μπαλή Κ.

 Την Τετάρτη 29/1 τα τμήματα Α2 και Α3 του σχολείου μας , συνοδευόμενα από την κ. Καραμάνη , την κ. Μπουγιέση και τον κ. Τάτσιο συμμετείχαν με 42 μαθητές/τριες σε μια εκπαιδευτική επίσκεψη στη Blender Gallery στην Γλυφάδα. Ο χώρος αυτός φιλοξενεί και προωθεί έργα από καταξιωμένους και ανερχόμενους καλλιτέχνες. Οι εκθέσεις που παρουσιάζονται καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών τάσεων, με έμφαση στη σύγχρονη και μοντέρνα τέχνη, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν καινοτόμες τεχνικές και νέες μορφές έκφρασης. Σαφέστερα, η  γκαλερί επιδιώκει να λειτουργεί ως σημείο συνάντησης για καλλιτέχνες και κοινό, προσφέροντας μας μια εμπειρία τέχνης που εξετάζει την κοινωνική και πολιτιστική πραγματικότητα του σήμερα, αλλά και τις νέες τάσεις που διαμορφώνουν το μέλλον της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

              Από τα  χαρακτηριστικότερα εκθέματα της γκαλερί υπήρξαν τα καλλιτεχνικά σχεδιασμένα μαχαίρια και σπαθιά. Στους μαθητές/τριες έκανε μεγάλη εντύπωση ότι τα αιχμηρά αυτά αντικείμενα συνδυάζουν παραδοσιακές τεχνικές με σύγχρονο σχεδιασμό, καθώς και ότι κάθε κομμάτι τους έχει μοναδικά μοτίβα και υλικά. Στην συνέχεια τα παιδιά αντίκρισαν αρχαία και σύγχρονα βέλη που χρησιμοποιούνται σε διάφορες παραδόσεις κυνηγιού ή πολέμου, τα οποία είναι κατασκευασμένα από φυσικά υλικά και έχουν καλλιτεχνικές λεπτομέρειες. Επιπλέον, αποκορύφωμα της περιήγησης αποτέλεσαν τα έργα ζωγραφικής, αφηρημένης τέχνης, που απεικονίζουν αιχμηρά αντικείμενα. Μάλιστα, οι μαθητές συνειδητοποίησαν ότι στην αφηρημένη τέχνη τα αιχμηρά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εκφράσουν συναισθηματικές καταστάσεις ή ψυχικές εντάσεις. Τέλος, αξιοσημείωτες υπήρξαν οι αφηρημένες κατασκευές, οι οποίες αντικατοπτρίζουν μοντέρνα γλυπτά που ενσωματώνουν αιχμηρές γραμμές και σχήματα. Καθώς οι μαθητές περιδιάβαιναν γύρω από αυτά τα έργα, ανακάλυπταν όχι μόνο την αισθητική τους αξία, αλλά και τις βαθύτερες έννοιες που κρύβονται πίσω από αυτές τις αφηρημένες κατασκευές. Έτσι, η επίσκεψη αυτή αποτέλεσε μια μοναδική εμπειρία που άφησε ανεξίτηλη εντύπωση σε όλους τους μαθητές.

              Όταν η εκπαιδευτική επίσκεψη έφτασε στο τέλος της, οι μαθητές/τριες αξιοποίησαν ποιοτικά τον υπόλοιπο χρόνο με τους φίλους τους πηγαίνοντας μια ειδυλλιακή βόλτα στη θάλασσα. Επομένως, όλοι έφυγαν με μυαλά γεμάτα ιδέες και έμπνευση, αφού κάθε έργο έμοιαζε να ανοίγει νέους δρόμους για την κατανόηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της αντίληψης του κόσμου γύρω μας. Η Blender Gallery δεν ήταν απλώς ένας χώρος τέχνης, αλλά ένα ζωντανό εργαστήρι δημιουργίας και πολιτισμού, που προκάλεσε την ανάγκη στους νέους να σκεφτούν έξω από τα καθιερωμένα πλαίσια!