Μετακινήσεις Πληθυσμών στον Ελλαδικό χώρο κατά τον 19ον αιώνα

Επιμέλεια: Βαρσαμούλη Β., Μαυροειδή Υ., Μουρατίδου Ρ.

  α) Δημογραφικά Δεδομένα  Ελλαδικού χώρου

 Οι αλλαγές που σημειώνονται στο χρονικό διάστημα (1833-1936), στην έκταση της χώρας και στην πυκνότητα του πληθυσμού είναι αρχικά το 1838, η έκτασή της στα 47.516 και ο πληθυσμός της 752.000, μετά από 13 χρόνια δηλαδή το 1851 η έκταση της παραμένει ίδια, ενώ ο πληθυσμός αυξάνεται 1.015.000. Επίσης, μετά από 20 χρόνια, το 1871, η έκτασή της έχει αυξηθεί 50.211 και αντίστοιχα ο πληθυσμός της 1.480.000. Επιπλέον, περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα, το 1881, η έκτασή της πληθαίνει μέχρι 63.606 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός της 2.004.000.

 Στην συνέχεια, τον 20ο αιώνα, δηλαδή το 1901 η Ελλάδα έχει έκταση 63.211 και ο πληθυσμός αυξάνεται 517.000, με τελικό αποτέλεσμα 2.521.000. Έπειτα, από 11 χρόνια η έκτασή της παραμένει ολόιδια, αλλά ο πληθυσμός της αυξήθηκε ελάχιστα μέχρι 2.701.000. Επιπρόσθετα, το 1914 η εξέλιξη της Ελλάδας πολλαπλασιάζεται σε έκταση 120.000 και σε πληθυσμό 4.818.000 και το 1920 σε 150.833 και 5.531.000. Τέλος, το 1928 και 1936 η έκτασή τους μειώνεται 130.199, αλλά ο πληθυσμός τους 6.205.000, ενώ 7.050.000.

 β) Αστικός Πληθυσμός

  Οι αλλαγές αυτές ως προς την έκταση και ως προς τον πληθυσμό της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, το 1805 ο μεγαλύτερος πληθυσμός 20.000, αναφέρεται στις πόλεις Μιστράς και Τριπολιτσά, ο μεσαίος πληθυσμός του ίδιου χρόνου ήταν 12.000, στις πόλεις Αθήνα και Χαλκίδα και ο μικρότερος ήταν 10.000, στην πόλη της Πάτρας. Ακόμη, με διαφορά 21 χρόνια το Ναύπλιο, το 1799 είχε πληθυσμό 7.000, ενώ ο Πόρος, το 1828, 7.000. Τέλος, το νησί της Ύδρας, το 1821 είχε 28.000 πληθυσμό. Στην συνέχεια, οι παραπάνω πόλεις συγκριτικά και με την Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Λάρισα, Βέροια, Ψαρά, Μήλος, Μύκονος και Σπέτσες διαφέρουν ως προς τον πληθυσμό, τα έτη 1806-1820.

 

 γ) Μετακινήσεις αγροτικών πληθυσμών

  Σύμφωνα με την πηγή του Κ. Μοσκώφ, η μετακίνηση των ανθρώπων από την ύπαιθρο στην Αθήνα είχε δεκαπλασιαστεί μέσα σε 80 χρόνια από τα 1830 ως τα 1909, από τους χωρικούς της Ρούμελης, της Ηπείρου και του ανατολικού Μωρηά. Αρχικά, οι οικογένειες των αγροτικών πληθυσμών έσπαγαν, δηλαδή τα γυναικόπαιδα παρέμεναν εκεί, ενώ οι άντρες κατέφευγαν στις πόλεις για να εργαστούν και επέστρεφαν μόνο το καλοκαίρι και για εποχή της σποράς. Παράλληλα, το 1890 το σύνολο του πληθυσμού της χώρας περιλαμβάνει 404.000 κατοίκους, καθώς αυξήθηκε εξαιτίας της εσωτερικής μετανάστευσης.

 Βέβαια, με βάση την πηγή του Τ. Τσουκαλά το ισχυρότερο μεταναστευτικό ρεύμα ήταν του εξωτερικού, επειδή οι περισσότεροι κάτοικοι οδηγούνται προς το εξωτερικό και όχι στις πόλεις. Όπως για παράδειγμα κατευθύνονται στην Κωνσταντινούπολη και στα παράλια της Μικράς Ασίας, αλλά και στην Τουρκία, την μεσημβρινή Ρωσία, την Ρουμανία και στις Η.Π.Α.